Buzdolabı

            Bir maddenin veya ortamın sıcaklığını onu çevreleyen hacim sıcaklığının altına indirmek ve orada muhafaza etmek üzere ısının alınması işlemine soğutma denir.

            En basit ve eski soğutma şekli, soğuk yörelerde tabiatın meydana getirdiği buzlar muhafaza edilip bunları sıcak veya ısısı alınmak istenen yerlere konarak soğutma sağlanmasıdır. Kışın meydana gelen kar ve buzu muhafaza ederek sıcak mevsimlerde bunu soğutma maksatları için bunu kullanma usulünün M.Ö. 1000 yıllarından beri uygulanmakta olduğu bilinmektedir. Bu uygulamanın bugün dahi yurdumuzun bazı yörelerinde geçerli bir soğutma şekli olduğu görülmektedir. Diğer yandan, eski Mısırlılardan beri geceleri açık gökyüzünü görecek tarzda yerleştirilen seramik testilerde suyun soğutulabileceği b,ilinmektedir. Bu soğutma şekli, gökyüzünün gece karanlıktaki sıcaklığının mutlak sıfır (-273) seviyesinde olmasından ve ışıma (radyasyon) ile ısının  gökyüzüne iletilmesinden yararlanılarak sağlanmaktadır.    

            Buz ile elde edilen soğutma şeklinin gerek zaman ve gerekse yer bakımından çoğu zaman pratik ve ucuz bir soğutma şekli sağlamadığı bellidir. Bunun yerine mekanik araç ve cihazlarla soğutma yapılması tercih edilir ki soğutma tekniği bilimi de bu ikincisi ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Mekanik soğutma ile ilgili bilinen ilk patent 1970 yılında İngiliz Thomas Harris ile Jhon Long’a aittir. 1834 yılında Amerikalı Jacop Perkins eter ile çalışan pistonlu bir soğutma makinesinin patentini almıştır. Bu makine bir emme basma tulumbaya benzer. Bir tıp doktoru olan jhon Gorri (1803 –1845) ilk defa ticari gaye ile çalışan bir soğutma makinesi yapmış (1844 Apalachi coa, Florida, ABD) ve “klima – soğutma – ticari buzdolapları imalatı” konularının babası olarak tarihe geçmiştir.

            Uygulama alanında ilk defa 1860 yılında Avusturyalı Dr. James Harrison, üretim işleri sırasında birayı soğutmak maksadıyla mekanik soğutmayı başarıyla kullanmıştır. Sistemde soğutucu akışkan (Refrijeran madde) olarak sülfürik eter kullanılmıştır. 1861 yılında Dr. Aleksandır Kirk kömür ısısı ile çalışan ilk absorbsiyonlu soğutma aygıtının gerçekleştirilmesini sağlamıştır. Mekanik soğutmalı buz imalinin ticari sahaya girmesi ise 1890 yıllarını bulmuştur. Konutlarda kullanılmak maksadıyla soğutucu (buzdolabı) yapımı 1910 yılında görülmeye başlamıştır.

            Soğutmanın tarifinden, bunun iki fiziksel değere, yani sıcaklık ve ısı değerine bağlı olduğu görülmektedir. Gerçekte bu iki değer birbirine yakınen bağlıdı. İzotermik ve adyabatik işlemler ile kütle transferi dışında bu iki değer beraberce artıp azalırlar.